آیه ۷۳ - سوره انعام

آیه وَ هُوَ الَّذي خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ بِالْحَقِّ وَ يَوْمَ يَقُولُ كُنْ فَيَكُونُ قَوْلُهُ الْحَقُّ وَ لَهُ الْمُلْكُ يَوْمَ يُنْفَخُ فِي الصُّورِ عالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ وَ هُوَ الْحَكيمُ الْخَبيرُ [73]

اوست آن كس‌كه آسمان‌ها و زمين را بحق آفريد؛ و آن روز كه [به هر‌چيز] مى‌گويد: «موجود باش»! موجود مى‌شود؛ سخن او، حق است؛ و در آن روز كه در «صور» دميده مى‌شود، حاكميت مخصوص اوست، از نهان و آشكار باخبر است، و اوست حكيم و آگاه.

و در آن روز که در «صور» دمیده می‌شود

۱ -۱
(انعام/ ۷۳)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ یَحْیَی‌بْنِ‌أَبِی‌الْعَلَاءِ الرَّازِیِ أَنَّ رَجُلًا دَخَلَ عَلَی أَبِی‌عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) فَقَالَ جُعِلْتُ فِدَاک أَخْبِرْنِی عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ إِِلَی یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ قَالَ وَ یَوْمُ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ یَوْمَ یُنْفَخُ فِی الصُّورِ نَفْخَةً واحِدَةً فَیَمُوتُ إِبْلِیسُ مَا بَیْنَ النَّفْخَهًِْ الْأُولَی وَ الثَّانِیَهًِْ.

امام صادق (علیه السلام)- یحیی‌بن‌ابی العلاء رازی گوید: شخصی از امام صادق (علیه السلام) پرسید: «فدایت شوم! مرا از کلام خداوند؛ إِِلَی یَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ آگاه فرما». امام صادق (علیه السلام) فرمود: «یَوْمِ الْوَقْتِ المَعْلُومِ روزی است که یک‌بار در صور دمیده می‌شود. و ابلیس در فاصله‌ی بین نفخه‌ی اوّل و دوّم می‌میرد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۴۳۶
بحارالأنوار، ج۵۴، ص۳۶۷
۱ -۲
(انعام/ ۷۳)

السّجّاد (علیه السلام)- یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ ذلِکَ یَوْمٌ مَجْمُوعٌ لَهُ النَّاسُ وَ ذلِکَ یَوْمٌ مَشْهُودٌ وَ یَجْمَعُ اللَّهُ فِیهِ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ ذَلِکَ یَوْمُ یُنْفَخُ فِی الصُّورِ وَ تُبَعْثَرُ فِیهِ الْقُبُور.

امام سجاد (علیه السلام)- روز قیامت همان روزی است که مردم در آن جمع می‌شوند، و روزی که همه آن را مشاهده می‌کنند. (هود/۱۰۳) خداوند همه‌ی جهانیان را از ابتدا تا انتها در آن روز جمع می‌کند. آن روزی که در «صور» دمیده می‌شود. و هرکس در قبرها است برانگیخته می‌گردد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۴۳۶
بحارالأنوار، ج۷۵، ص۱۴۳
۱ -۳
(انعام/ ۷۳)

علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- قَوْلُهِ یَوْمَ یُنْفَخُ فِی الصُّورِ فَقِیلَ فِیهِ: إِنَّهُ قَرْنٌ یَنْفُخُ فِیهِ إِسْرَافِیلُ نَفْخَتَیْنِ فَتَفْنَی الْخَلَائِقُ کُلُّهُمْ بِالنَّفْخَهًِْ الْأُولَی وَ یُحْیَوْنَ بِالنَّفْخَهًِْ الثَّانِیَهًِْ.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- یَوْمُ یُنْفَخُ فِی الصُّورِ، آن شاخی است که اسرافیل دوبار در آن می‌دمد. در دمیدن اوّل همه‌ی خلایق می‌میرند و در دمیدن دوّم زنده می‌شوند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۴۳۶
نورالثقلین
۱ -۴
(انعام/ ۷۳)

الصّادق (علیه السلام)- الإحتجاج: مِنْ سُؤَالِ الزِّنْدِیقِ الَّذِی سَأَلَ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) عَنْ مَسَائِلَ کَثِیرَهًْ فقَالَ فَأَخْبِرْنِی عَنِ الرُّوح فَهَلْ یُوصَفُ بِخِفَّهًٍْ وَ ثِقَلٍ وَ وَزْنٍ قَالَ الرُّوحُ بِمَنْزِلَهًِْ الرِّیحِ فِی الزِّقِّ إِذَا نَفَخْتَ فِیهِ امْتَلَأَ الزِّقُّ مِنْهَا فَلَا یَزِیدُ فِی وَزْنِ الزِّقِّ وُلُوجُهَا فِیهِ وَ لَا یَنْقُصُهَا خُرُوجُهَا مِنْهُ کَذَلِکَ الرُّوحُ لَیْسَ لَهَا ثِقَلٌ وَ لَا وَزْنٌ قَالَ فَأَخْبِرْنِی مَا جَوْهَرُ الرِّیحِ قَالَ الرِّیحُ هَوَاءٌ إِذَا تَحَرَّکَ سُمِّیَ رِیحاً فَإِذَا سَکَنَ سُمِّیَ هَوَاءً وَ بِهِ قِوَامُ الدُّنْیَا وَ لَوْ کُفَّ الرِّیحُ ثَلَاثَهًَْ أَیَّامٍ لَفَسَدَ کُلُّ شَیْءٍ عَلَی وَجْهِ الْأَرْضِ وَ نَتُنَ وَ ذَلِکَ أَنَّ الرِّیحَ بِمَنْزِلَهًِْ الْمِرْوَحَهًِْ تَذُبُّ وَ تَدْفَعُ الْفَسَادَ عَنْ کُلِّ شَیْءٍ وَ تُطَیِّبُهُ فَهِیَ بِمَنْزِلَهًِْ الرُّوحِ إِذَا خَرَجَ مِنَ الْبَدَنِ نَتُنَ الْبَدَنُ وَ تَغَیَّرَ فَتَبارَکَ اللهُ أَحْسَنُ الْخالِقِینَ قَالَ أَ فَیَتَلَاشَی الرُّوحُ بَعْدَ خُرُوجِهِ عَنْ قَالَبِهِ أَمْ هُوَ بَاقٍ قَالَ بَلْ هُوَ بَاقٍ إِلَی وَقْتِ یُنْفَخُ فِی الصُّورِ فَعِنْدَ ذَلِکَ تَبْطُلُ الْأَشْیَاءُ وَ تَفْنَی فَلَا حِسَّ وَ لَا مَحْسُوسَ ثُمَّ أُعِیدَتِ الْأَشْیَاءُ کَمَا بَدَأَهَا مُدَبِّرُهَا وَ ذَلِکَ أَرْبَعُمِائَهًِْ سَنَهًٍْ یَسْبُتُ فِیهَا الْخَلْقُ وَ ذَلِکَ بَیْنَ النَّفْخَتَیْن.

امام صادق (علیه السلام)- از امام صادق (علیه السلام) سؤال شد... زندیق گفت: «روح سبکی و سنگینی و وزن دارد»؟ فرمود: «روح مانند بادی است که در مشک می‌کنند؛ وقتی در آن می‌دمند مشک پر می‌شود، ولی وزن مشک بیشتر نمی‌گردد و چون از آن بیرون آید وزنش کم نمی‌گردد. روح هم چنین است؛ سنگینی و وزن ندارد». پرسید: «به من بگو جوهر روح چیست»؟ فرمود: «باد، هوایی است که چون حرکت کند، آن را باد می‌نامند و وقتی آرام است، هوا است، و قوام جهان به آن است و اگر سه روز باد بند آید، هرچه روی زمین است تباه می‌شود و می‌گندد. چون باد به منزله بادبزن است که فساد را از هر چیزی دفع می‌کند و آن را پاکیزه می‌کند، و آن به منزله‌ی روح است که چون از بدن بیرون آید، بدن می‌گندد و دگرگون می‌شود، فَتَبارَکَ اللهُ أَحْسَنُ الْخالِقِینَ»؛ پرسید: «وقتی روح از بدن بیرون آید، آیا از هم می‌پاشد یا باقی می‌ماند»؟ فرمود: «تا زمانی که در صور دمیده می‌شود [روز قیامت] باقی می‌ماند. در اینجا است که همه چیز نابود می‌شود؛ نه حسی و نه محسوسی می‌ماند. سپس مدبّر جهان همه چیز را مانند اوّلش بازمی‌گرداند، و چهارصد سال خلق همه خشکیده می‌شوند و آن میان دو نفخه صور است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۴۳۶
بحارالأنوار، ج۵۸، ص۳۵

او از غیب و شهود آگاه است

۲ -۱
(انعام/ ۷۳)

الصّادق (علیه السلام)- عالِمُ الْغَیْبِ وَ الشَّهادَةِ فَقَالَ الْغَیْبُ مَا لَمْ یَکُنْ وَ الشَّهَادَهًُْ مَا قَدْ کَان.

امام صادق (علیه السلام)- عالِمِ الْغَیْبِ وَ الشَّهادَةِ؛ غیب، آن چیزی است که نبوده است. و شهادت، چیزی است که بوده است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۴، ص۴۳۸
بحارالأنوار، ج۴، ص۷۹/ معانی الأخبار، ص۱۴۶/ البرهان
بیشتر