آیه أُولئِكَ الَّذينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ وَ الْحُكْمَ وَ النُّبُوَّةَ فَإِنْ يَكْفُرْ بِها هؤُلاءِ فَقَدْ وَكَّلْنا بِها قَوْماً لَيْسُوا بِها بِكافِرينَ [89]
آن‌ها كسانى هستند كه كتاب آسمانى و حكم و نبوّت به آنان داديم؛ و اگر اين گروه [مشركان] نسبت به آن كفر ورزند، [آيين حق زمين نمى‌ماند؛ زيرا] كسان ديگرى را نگاهبان آن مى‌سازيم كه نسبت به آن، كافر نيستند.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- فَإِنْ یَکْفُرْ بِها هؤُلاءِ یَعْنِی‌أَصْحَابَهُ وَ قُرَیْشاً وَ الَّذِینَ أَنْکَرُوا بَیْعَهًَْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فَقَدْ وَکَّلْنا بِها قَوْماً یَعْنِی شِیعَهًَْ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام).
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- فَإِنْ یَکْفُرْ بِها هؤُلاءِ یعنی پیامبر (صلی الله علیه و آله) و قریش و کسانی که بیعت با امیرالمؤمنین (علیه السلام) را نپذیرفتند. فَقَدْ وَکَّلْنا بِها قَوْما؛ ً منظور شیعه امیرالمؤمنین (علیه السلام) است.
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ صاحِبَ هَذَا الْأَمْرِ مَحْفُوظٌ لَهُ لَوْ ذَهَبَ النَّاسُ جَمِیعاً أَتَی اللَّهُ لَهُ بِأَصْحَابِهِ وَ هُمُ الَّذِینَ قَالَ لَهُمُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فَإِنْ یَکْفُرْ بِها هؤُلاءِ فَقَدْ وَکَّلْنا بِها قَوْماً لَیْسُوا بِها بِکافِرِینَ.
امام صادق (علیه السلام)- یاران صاحب این امر برای وی محفوظند و اگر همه‌ی مردم از بین بروند، خدا یارانش را برای او می‌آورد و آنان همان کسانی‌اند که خدای عزّوجلّ در مورد آنان می فرماید: فَإِن یَکْفُرْ بِهَا هَؤُلاء فَقَدْ وَکَّلْنَا بِهَا قَوْمًا لَّیْسُواْ بِهَا بِکَافِرِینَ.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ هَارُونَ قَالَ: قُلْتُ لَهُ إِنَّ بَعْضَ هَذِهِ الْعِجْلِیَّهًِْ یَقُولُونَ إِنَّ سَیْفَ رَسُولِ اللَّهِ ص عِنْدَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَسَنِ فَقَالَ وَ اللَّهِ مَا رَآهُ هُوَ وَ لَا أَبُوهُ بِوَاحِدَهًٍْ مِنْ عَیْنَیْهِ إِلَّا أَنْ یَکُونَ رَآهُ أَبُوهُ عِنْدَ الْحُسَیْن (علیه السلام) وَ إِنَّ صاحِبَ هَذَا الْأَمْرِ مَحْفُوظٌ لَهُ فَلَا تَذْهَبَنَّ یَمِیناً وَ لَا شِمَالًا فَإِنَّ الْأَمْرَ وَ اللَّهِ وَاضِحٌ وَ اللَّهِ لَوْ أَنَّ أَهْلَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ اجْتَمَعُوا عَلَی أَنْ یُحَوِّلُوا هَذَا الْأَمْرَ مِنْ مَوْضِعِهِ الَّذِی وَضَعَهُ اللَّهُ فِیهِ مَا اسْتَطَاعُوا وَ لَوْ أَنَّ النَّاسَ کَفَرُوا جَمِیعاً حَتَّی لَا یَبْقَی أَحَدٌ لَجَاءَ اللَّهُ لِهَذَا الْأَمْرِ بِأَهْلٍ یَکُونُونَ مِنْ أَهْلِهِ ثُمَّ قَالَ أَ مَا تَسْمَعُ اللَّهَ یَقُولُ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّةٍ عَلَی الْکافِرِینَ حَتَّی فَرَغَ مِنَ الْآیَهًِْ وَ قَالَ فِی آیَهًٍْ أُخْرَی فَإِنْ یَکْفُرْ بِها هؤُلاءِ فَقَدْ وَکَّلْنا بِها قَوْماً لَیْسُوا بِها بِکافِرِینَ ثُمَّ قَالَ إِنَّ أَهْلَ هَذِهِ الْآیَهًِْ هُمْ أَهْلُ تِلْکَ الْآیَهًِْ.
امام صادق (علیه السلام)- سلیمان بن هارون گفت: به امام (علیه السلام) گفتم: بعضی از عجلی ها می‌گویند که شمشیر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) پیش عبداللَّه‌بن‌حسن است. فرمود: «به خدا قسم آن را ندیده و نه پدرش با یک چشمش، مگر اینکه پدرش در نزد حضرت حسین (علیه السلام) دیده باشد. صاحب این امر محفوظ است و برای او نگهداری می‌شود، به طرف راست و چپ نرو، به خدا قسم مطلب واضح است. به خدا قسم اگر اهل آسمان و زمین اجتماع کنند بر تغییر مقام امامت و قراردادن آن را از محلّی که خدا قرار داده به دیگری، قدرت نخواهند داشت؛ اگر همه‌ی مردم کافر شوند به‌طوری که احدی باقی نماند، خداوند گروهی را خواهد آورد که معتقد به امامت باشند. مگر این آیه را نشنیده‌ای که خداوند میفرماید: ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هرکس از شما، از آیین خود بازگردد، [به خدا] زیانی نمی‌رساند خداوند جمعیّتی را می‌آورد که آن‌ها را دوست دارد و آنان [نیز] او را دوست دارند، در برابر مؤمنان متواضع، و در برابر کافران سرسخت و نیرومندند ... (مائده/۵۴) و در آیه‌ی دیگر میفرماید: فَإِنْ یَکْفُرْ بِها هؤُلاءِ فَقَدْ وَکَّلْنا بِها قَوْماً لَیْسُوا بِها بِکافِرِینَ. سپس فرمود: «افرادی که در این آیه مورد نظرند، همان کسانی هستند که در آن آیه از ایشان یاد شده است».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌حُمْرَانَ قَالَ: کُنْتُ عِنْدَ أَبِی‌عَبدِالله (علیه السلام) ِفَجَاءَهُ رَجُلٌ وَ قَالَ لَهُ یَا أَبَاعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) مَا تَتَعجبُ مِنْ عِیسَیبْنِزَیْدِبْنِعَلِیٍّ یَزْعُمُ أَنَّهُ مَا یَتَوَلَّی عَلِیّاً (علیه السلام) إِلَّا عَلَی الظَّاهِرِ وَ مَا یَدْرِی لَعَلَّهُ کَانَ یَعْبُدُ سَبْعِینَ إِلَهاً مِنْ دُونِ اللَّهِ قَالَ فَقَالَ وَ مَا أَصْنَعُ قَالَ اللَّهُ فَإِنْ یَکْفُرْ بِها هؤُلاءِ فَقَدْ وَکَّلْنا بِها قَوْماً لَیْسُوا بِها بِکافِرِینَ وَ أَوْمَأَ بِیَدِهِ إِلَیْنَا فَقُلْتُ نَعْقِلُهَا وَ اللَّهِ.
امام صادق (علیه السلام)- محمّدبن‌حمران گوید: نزد امام صادق (علیه السلام) بودم که مردی نزد او آمد و گفت: «آیا از عیسی‌بن زیدبن‌علی تعجّب نمی‌کنی که ادّعا میکند، فقط در ظاهر امر است که ولایت علی (علیه السلام) را می پذیرد، و ما نمی‌دانیم، شاید او هفتاد خدا به غیر از خداوند را می پرستید»! امام فرمود: «من چه کار کنم؟ خداوند عزّوجلّ فرموده است: فَإِن یَکْفُرْ بِهَا هَؤُلاء فَقَدْ وَکَّلْنَا بِهَا قَوْمًا لَّیْسُواْ بِهَا بِکَافِرِینَ» و با دستشان به ما اشاره کردند پس گفتم: «به خدا سوگند که ما آن را به خوبی درک کرده و می فهمیم».
الصّادق (علیه السلام)- مُحَمَّدُ بْنُ حَسَّانَ، قَالَ سَمِعْتُ أَبَاعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) یَتْلُو هَذِهِ الْآیَهًَْ: فَإِنْ یَکْفُرْ بِها هؤُلاءِ فَقَدْ وَکَّلْنا بِها قَوْماً لَیْسُوا بِها بِکافِرِینَ، ثُمَ أَهْوَی بِیَدِهِ إِلَیْنَا، وَ نَحْنُ جَمَاعَهًٌْ فِینَا جَمِیلُ بْنُ دَرَّاجٍ وَ غَیْرُهُ، فَقُلْنَا أَجَلْ وَ اللَّهِ جُعِلْتُ فِدَاکَ لَا نَکْفُرُ بِهَا.
امام صادق (علیه السلام)- محمّدبن‌حسّان گوید: از امام صادق (علیه السلام) شنیدم که این آیه: فَإِنْ یَکْفُرْ بِها هؤُلاءِ فَقَدْ وَکَّلْنا بِها قَوْماً لَیْسُوا بِها بِکافِرِینَ را می‌خواند. سپس با دستش به ما اشاره فرمود، و ما گروهی بودیم که در میان ما جمیل‌بن‌درّاج و غیر او بودند. عرض کردیم: «بله فدایت شوم به خدا سوگند به آن کفر نمی‌ورزیم».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فَقَدْ آتَیْنا آلَ إِبْراهِیمَ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ آتَیْناهُمْ مُلْکاً عَظِیماً فَالْمُلْکُ الْعَظِیمُ أَنْ جَعَلَ مِنْهُمْ أَئِمَّهًًْ مَنْ أَطَاعَهُمْ أَطَاعَ اللَّهَ وَ مَنْ عَصَاهُمْ عَصَی اللَّهَ وَ الْکِتَابُ وَ الْحِکْمَهًُْ وَ النُّبُوَّهًُْ فَلِمَ یُقِرُّونَ بِذَلِکَ فِی آلِ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) وَ یُنْکِرُونَهُ فِی آلِ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) یَا مُعَاوِیَهًُْ فَإِنْ تَکْفُرْ بِهَا أَنْتَ وَ صاحِبُکَ وَ مَنْ قِبَلَکَ مِنْ طَغَامِ أَهْلِ الشَّامِ وَ الْیَمَنِ وَ الْأَعْرَابِ أَعْرَابِ رَبِیعَهًَْ وَ مُضَرَ جُفَاهًِْ الْأُمَّهًِْ فَقَدْ وَکَّلَ اللهُ بِها قَوْماً لَیْسُوا بِها بِکافِرِینَ.
امام علی (علیه السلام)- ما به آل ابراهیم، [که یهود از خاندان او هستند نیز]، کتاب و حکمت دادیم و حکومت عظیمی در اختیار آن‌ها [پیامبران بنی‌اسرائیل] قرار دادیم. (نساء/۵۴)، و ملک بزرگ این است که در میان آنان ائمّه (علیهم السلام) قرار دهد که هرکه از خدا اطاعت کرد از آنان اطاعت میکند و هرکه از خدا، کتاب، حکمت و نبوّت سرکشی کرد از آنان سرکشی میکند؛ پس چرا آن را در آل ابراهیم (علیه السلام) اقرار میکنید امّا در آل محمّد (صلی الله علیه و آله) انکار میکنید. ای معاویه اگر تو و رفیقت و کسانی که از میان عوام اهل شام، یمن و بادیهنشینان، بادیهنشینان ربیعه و مضر و جفاکاران بر امّت به آن کفر بورزید، کسان دیگری را نگاهبان آن می‌سازیم که نسبت به آن، کافر نیستند.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عُیَیْنَهًَْ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ إِنَ قَوْماً وُسِّعَ عَلَیْهِمْ فِی أَرْزَاقِهِمْ حَتَّی طَغَوْا فَاسْتَخْشَنُوا الْحِجَارَهًَْ فَعَمَدُوا إِلَی النَّقِیِّ فَصَنَعُوا مِنْهُ کَهَیْئَهًِْ الْأَفْهَارِ فَجَعَلُوهُ فِی مَذَاهِبِهِمْ فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِالسِّنِینَ فَعَمَدُوا إِلَی أَطْعِمَتِهِمْ فَجَعَلُوهَا فِی الْخَزَائِنِ فَبَعَثَ اللَّهُ عَلَی مَا فِی خَزَائِنِهِمْ مَا أَفْسَدَهُ حَتَّی احْتَاجُوا إِلَی مَا کَانُوا یَسْتَطِیبُونَ بِهِ فِی مَذَاهِبِهِمْ فَجَعَلُوا یَغْسِلُونَهُ وَ یَأْکُلُونَهُ ثُمَّ قَالَ أَبُوعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) وَ لَقَدْ دَخَلْتُ عَلَی أَبِی الْعَبَّاسِ وَ قَدْ أَخَذَ الْقَوْمُ الْمَجْلِسَ فَمَدَّ یَدَهُ إِلَیَّ وَ السُّفْرَهًُْ بَیْنَ یَدَیْهِ مَوْضُوعَهًٌْ فَأَخَذَ بِیَدِی فَذَهَبْتُ لِأَخْطُوَ إِلَیْهِ فَوَقَعَتْ رِجْلِی عَلَی طَرَفِ السُّفْرَهًِْ فَدَخَلَنِی مِنْ ذَلِکَ مَا شَاءَ اللَّهُ أَنْ یَدْخُلَنِی إِنَّ اللَّهَ یَقُولُ فَإِنْ یَکْفُرْ بِها هؤُلاءِ فَقَدْ وَکَّلْنا بِها قَوْماً لَیْسُوا بِها بِکافِرِینَ قَوْماً وَ اللَّهِ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ یَذْکُرُونَ اللَّهَ کَثِیراً.
امام صادق (علیه السلام)- عیینه نقل میکند: امام صادق (علیه السلام) فرمود: گروهی روزیشان برای آن‌ها وسعت داده شد تا اینکه طغیان کردند و سنگ را [برای پاک‌کردن بدن] زبر و خشن یافتند و نان را قصد کردند و از آن به شکل سنگ‌ها در توالت‌هایشان درست کردند؛ پس خداوند آن‌ها را به خشکسالی مؤاخذه کرد و آن‌ها غذاهایشان را قصد کردند و آن را در خزانه‌ها قرار دادند. سپس خداوند به خزانه‌هایشان چیزی فرستاد که آن را فاسد کند تا اینکه به نان‌هایی که با آن خودشان را در توالت‌هایشان تمیز می‌کردند محتاج شدند و شروع کردند به شستن آن‌ها. به خدا سوگند به مجلس اباالعباس وارد شدم درحالی‌که مردم مجلس را پر کرده بودند؛ پس دستش را به‌سوی من دراز کرد و سفره روبرویش قرار داده شده بود و دست مرا گرفت؛ رفتم تا به‌سوی او قدم بردارم که پایم بر کنار سفره قرار گرفت و از این کار آن حالتی که خدا خواست بر من وارد شود، بر من وارد شد [و من ناراحت شدم]. خداوند میفرماید: فَإِنْ یَکْفُرْ بِها هؤُلاءِ فَقَدْ وَکَّلْنا بِها قَوْماً لَیْسُوا بِها بِکافِرِینَ؛ گروهی که به خدا سوگند نماز به پا می‌دارند و زکات می‌دهند و خدا را فراوان یاد می‌کنند».
الباقر (علیه السلام)- أُولئِکَ الَّذِینَ آتَیْناهُمُ الْکِتابَ وَ الْحُکْمَ وَ النُّبُوَّةَ فَإِنْ یَکْفُرْ بِها هؤُلاءِ فَقَدْ وَکَّلْنا بِها قَوْماً لَیْسُوا بِها بِکافِرِینَ فَإِنَّهُ وَکَّلَ بِالْفَضْلِ مِنْ أَهْلِ بَیْتِهِ مِنَ الْآبَاءِ وَ الْإِخْوَانِ وَ الذُّرِّیَّهًِْ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ فِی کِتَابِهِ فَإِنْ یَکْفُرْ بِها أُمَّتُکَ فَقَدْ وَکَّلْنا أَهْلَ بَیْتِکَ بِالْإِیمَانِ الَّذِی أَرْسَلْتُکَ بِهِ فَلَا یَکْفُرُونَ بِهَا أَبَداً وَ لَا أُضِیعُ الْإِیمَانَ الَّذِی أَرْسَلْتُکَ بِهِ وَ جَعَلْتُ أَهْلَ بَیْتِکَ بَعْدَکَ عَلَماً عَلَی أُمَّتِکَ وَ وُلَاهًًْ مِنْ بَعْدِکَ وَ أَهْلَ اسْتِنْبَاطِ عِلْمِیَ الَّذِی لَیْسَ فِیهِ کَذِبٌ وَ لَا إِثْمٌ وَ لَا وِزْرٌ وَ لَا بَطَرٌ وَ لَا رِیَاءٌ.
امام باقر (علیه السلام)- أُولئِکَ الَّذِینَ آتَیْناهُمُ الْکِتابَ وَ الحُکْمَ وَ النُّبُوَّةَ فَإِنْ یَکْفُرْ بِها هؤُلاءِ فَقَدْ وَکَّلْنا بِها قَوْماً لَیْسُوا بِها بِکافِرِینَ؛ خدای تعالی به‌واسطه‌ی فضیلت از اهل بیت او از پدران و برادران و ذرّیّه، کسانی را گمارده است. و معنای قول خدای تعالی در کتابش این است که اگر امّت تو به آن کافر شوند ما اهل بیت تو را بر ایمانی که تو را به خاطر آن مبعوث کردیم، نگاهبان می‌سازیم. و هرگز به آن کافر نشوند و ایمانی را که تو را برای آن فرستاده‌ایم تباه نمی‌سازیم. و اهل بیت تو را پس از تو رایتی برای امّت قرار دادم و والیان آن‌ها و اهل استنباط علمم ساختم، علمی که دروغ و گناه و وزر و کبر و ریایی در آن نیست.