آیه وَ كَذلِكَ نُري إِبْراهيمَ مَلَكُوتَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ لِيَكُونَ مِنَ الْمُوقِنينَ [75]
و اين‌گونه، ملكوت آسمانها و زمين [و حاكميت مطلق خداوند بر آن‌ها] را به ابراهيم نشان داديم؛ تا [به آن استدلال كند؛ و] اهل يقين گردد.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- فِی تَفسِیرِ الإمَام (علیه السلام): فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یَا أَبَاجَهْلٍ أَ مَا عَلِمْتَ قِصَّهًَْ إِبْرَاهِیمَ الْخَلِیلِ (علیه السلام) لَمَّا رُفِعَ فِی الْمَلَکُوتِ وَ ذَلِکَ قَوْلُ رَبِّی وَ کَذلِکَ نُرِی إِبْراهِیمَ مَلَکُوتَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ لِیَکُونَ مِنَ الْمُوقِنِینَ قَوَّی اللَّهُ بَصَرَهُ لَمَّا رَفَعَهُ دُونَ السَّمَاءِ حَتَّی أَبْصَرَ الْأَرْضَ وَ مَنْ عَلَیْهَا ظَاهِرِینَ وَ مُسْتَتِرِینَ فَرَأَی رَجُلًا وَ امْرَأَهًًْ عَلَی فَاحِشَهًٍْ فَدَعَا عَلَیْهِمَا بِالْهَلَاکِ فَهَلَکَا ثُمَّ رَأَی آخَرَیْنِ فَدَعَا عَلَیْهِمَا بِالْهَلَاکِ فَهَلَکَا ثُمَّ رَأَی آخَرَیْنِ فَهَمَّ بِالدُّعَاءِ عَلَیْهِمَا فَأَوْحَی اللَّهُ إِلَیْهِ أَنْ یَا إِبْرَاهِیمُ (علیه السلام) اکْفُفْ دَعْوَتَکَ عَنْ عِبَادِی وَ إِمَائِی فَإِنِّی أَنَا الْغَفُورُ الرَّحِیمُ الْجَبَّارُ الْحَلِیمُ لَا تَضُرُّنِی ذُنُوبُ عِبَادِی وَ إِمَائِی کَمَا لَا تَنْفَعُنِی طَاعَتُهُمْ وَ لَسْتُ أَسُوسُهُمْ بِشِفَاءِ الْغَیْظِ کَسِیَاسَتِکَ فَاکْفُفْ دَعْوَتَکَ عَنْ عِبَادِی فَإِنَّمَا أَنْتَ عَبْدٌ نَذِیرٌ لَا شَرِیکَ فِی الْمَمْلَکَهًِْ وَ لَا مُهَیْمِنَ عَلَیَّ وَ عِبَادِی مَعِی بَیْنَ خِلَالٍ ثَلَاثٍ إِمَّا تَابُوا إِلَیَّ فَتُبْتُ عَلَیْهِمْ وَ غَفَرْتُ ذُنُوبَهُمْ وَ سَتَرْتُ عُیُوبَهُمْ وَ إِمَّا کَفَفْتُ عَنْهُمْ عَذَابِی لِعِلْمِی بِأَنَّهُ سَیَخْرُجُ مِنْ أَصْلَابِهِمْ ذُرِّیَّاتٌ مُؤْمِنُونَ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- در تفسیر امام عسکری (علیه السلام) آمده است: پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «ای ابوجهل! آیا داستان ابراهیم خلیل (علیه السلام) را نمی‌دانی، هنگامی‌که به ملکوت بالا برده شد؟ این سخن پروردگارم بر داستان ابراهیم (علیه السلام) دلالت دارد: وَ کَذَلِکَ نُرِی إِبْرَاهِیمَ مَلَکُوتَ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضِ وَ لِیَکُونَ مِنَ المُوقِنِینَ خداوند بینایی او را نیرومند ساخت، هنگامی‌که او را تا آسمان بالا برد تا جایی‌که زمین و آنچه بر روی آن است را به‌طور آشکار دید. سپس نگاه کرد و مرد و زنی را دید که درحال ارتکاب فحشا بودند، پس دعا کرد که هلاک شوند و به هلاکت رسیدند. سپس دو نفر دیگر را دید که آن‌ها نیز درحال ارتکاب فحشا بودند و خواست که آنان را نفرین کند که خداوند به او وحی کرد: ای ابراهیم (علیه السلام)! دعایت را برعلیه بندگان مرد و زن من متوقّف کن، زیرا که من بسیار آمرزنده و مهربان و بسیار شفیق و بردبار هستم و گناهان بندگانم ضرری به من نمی‌رساند و همچنین طاعات آن‌ها سودی به من نمی‌رساند و من با آنان مانند تو با کینه‌توزی رفتار نمی‌کنم. دعایت را بر بندگان مرد و زن من متوقّف کن. چرا که تو بنده‌ای هشداردهنده بیش نیستی و شریک من در اداره‌ی مملکت نمی باشی و نه بر من و نه بر بندگانم سیطره و تسلّط نداری. رابطه‌ی بندگانم با من از سه حالت خارج نیست؛ یا اینکه توبه کرده اند و من توبه آنان را پذیرفته‌ام و گناهانشان را بخشیده‌ام و عیب های آنان را پوشانده‌ام و یا اینکه عذابم را از آنان دور ساخته‌ام، زیرا که من می‌دانم که از پشت آنان فرزندانی مؤمن خارج خواهند شد».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- رُوِیَ عَنْ مُجَاهِدٍ عَنْ أَبِی‌عُمَرَ وَ أَبِی‌سَعِیدٍ الْخُدْرِیِّ قَالا: کُنَّا جُلُوساً عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ (صلی الله علیه و آله) بِاللَّهِ أَسْأَلُکُمْ هَلْ عَلِمْتُمْ مِنَ الْکُتُبِ السَّالِفَهًِْ أَنَّ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) هَرَبَ بِهِ أَبُوهُ مِنَ الْمَلِکِ الطَّاغِی فَوَضَعَتْ بِهِ أُمُّهُ بَیْنَ أَثْلَالٍ بِشَاطِئِ نَهَرٍ یَتَدَفَّقُ یُقَالُ لَهُ حزران مِنْ غُرُوبِ الشَّمْسِ إِلَی إِقْبَالِ اللَّیْلِ فَلَمَّا وَضَعَتْهُ وَ اسْتَقَرَّ عَلَی وَجْهِ الْأَرْضِ قَامَ مِنْ تَحْتِهَا یَمْسَحُ وَجْهَهُ وَ رَأْسَهُ وَ یُکْثِرُ مِنْ شَهَادَهًِْ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ ثُمَّ أَخَذَ ثَوْباً وَ اتَّشَحَ بِهِ وَ أُمُّهُ تَرَاهُ فَذُعِرَتْ مِنْهُ ذُعْراً شَدِیداً ثُمَّ هَرْوَلَ بَیْنَ یَدَیْهَا مَادّاً عَیْنَیْهِ إِلَی السَّمَاءِ فَکَانَ مِنْهُ مَا قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ کَذلِکَ نُرِی إِبْراهِیمَ مَلَکُوتَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ لِیَکُونَ مِنَ الْمُوقِنِینَ فَلَمَّا جَنَّ عَلَیْهِ اللَّیْلُ رَأی کَوْکَباً قالَ هذا رَبِّی إِلَی قَوْلِهِ إِنِّی بَرِیءٌ مِمَّا تُشْرِکُونَ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ابوعمر و ابوسعید خدری گویند: در حضور رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نشسته بودیم. پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «شما را به خدا سوگند از شما می‌پرسم که مگر از کتاب‌های گذشتگان نمی‌دانید که چون ابراهیم (علیه السلام) را پدرش از بیم پادشاه سرکش بیرون برد و مادرش ابراهیم (علیه السلام) را کنار توده‌های خاکی که بر لبه‌ی جویی بود و در فاصله‌ی هنگام غروب تا آغاز شب از آن آب می‌گذشت قرار داد، همین‌که مادر کودک را آنجا بر زمین نهاد، کودک برخاست و بر چهره و سر خود دست می‌کشید و مکرّر و فراوان لا اله الا الله می‌گفت و سپس پارچه‌ای را گرفت و بر خود پیچید و مادرش که او را چنین دید سخت به بیم و ترس افتاد. آنگاه ابراهیم (علیه السلام) برابر مادرش شروع به هروله (حرکت درحالی‌که شانه‌ها را تکان دهند) کرد و چشم‌های خود را به‌سوی آسمان دوخت و خداوند عزّوجلّ دراین‌باره چنین فرموده است: وَ کَذلِکَ نُرِی إِبْراهِیمَ مَلَکُوتَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ لِیَکُونَ مِنَ الْموقِنِینَ* فَلَمَّا جَنَّ عَلَیْهِ اللَّیْلُ رَأی کَوْکَباً قالَ هذا رَبِّی فَلَمَّا أَفَلَ قالَ لا أُحِبُّ الْآفِلینَ* فَلَمّا رَأَی الْقَمَرَ بازِغاً قالَ هذا رَبِّی فَلَمّا أَفَلَ قالَ لَئِنْ لَمْ یَهْدِنی رَبِّی لَأَکُونَنَّ مِنَ الْقَوْمِ الضّالِّینَ* فَلَمَّا رَأَی الشَّمْسَ بازِغَةً قالَ هذا رَبِّی هذا أَکْبَرُ فَلَمَّا أَفَلَتْ قالَ یا قَوْمِ إِنِّی بَریءٌ مِمَّا تُشْرِکُونَ.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- سَأَلَ الْجَاثَلِیقُ أَمِیرَالمُؤمِنِینَ (علیه السلام) فَقَالَ أَخْبِرْنِی عَنْ قَوْلِهِ وَ یَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّکَ فَوْقَهُمْ یَوْمَئِذٍ ثَمانِیَةٌ فَکَیْفَ قَالَ ذَلِکَ وَ قُلْتَ إِنَّهُ یَحْمِلُ الْعَرْشَ وَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ فَقَالَ أَمِیرُالمُؤمِنِینَ (علیه السلام) إِنَّ الْعَرْشَ خَلَقَهُ اللَّهُ تَعَالَی مِنْ أَنْوَارٍ أَرْبَعَهًٍْ نُورٍ أَحْمَرَ مِنْهُ احْمَرَّتِ الْحُمْرَهًُْ وَ نُورٍ أَخْضَرَ مِنْهُ اخْضَرَّتِ الْخُضْرَهًُْ وَ نُورٍ أَصْفَرَ مِنْهُ اصْفَرَّتِ الصُّفْرَهًُْ وَ نُورٍ أَبْیَضَ مِنْهُ ابْیَضَّ الْبَیَاضُ وَ هُوَ الْعِلْمُ ... الَّذِی حَمَّلَهُ اللَّهُ الْحَمَلَهًَْ وَ ذَلِکَ نُورٌ مِنْ عَظَمَتِهِ فَالَّذِینَ یَحْمِلُونَ الْعَرْشَ هُمُ الْعُلَمَاءُ الَّذِینَ حَمَّلَهُمُ اللَّهُ عِلْمَهُ وَ لَیْسَ یَخْرُجُ عَنْ هَذِهِ الْأَرْبَعَهًِْ شَیْءٌ خَلَقَ اللَّهُ فِی مَلَکُوتِهِ الَّذِی أَرَاهُ اللَّهُ أَصْفِیَاءَهُ وَ أَرَاهُ خَلِیلَهُ (علیه السلام) فَقَالَ وَ کَذلِکَ نُرِی إِبْراهِیمَ مَلَکُوتَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ لِیَکُونَ مِنَ الْمُوقِنِینَ وَ کَیْفَ یَحْمِلُ حَمَلَهًُْ الْعَرْشِ اللَّهَ وَ بِحَیَاتِهِ حَیِیَتْ قُلُوبُهُمْ وَ بِنُورِهِ اهْتَدَوْا إِلَی مَعْرِفَتِهِ.
امام علی (علیه السلام)- جاثلیق گفت: «پس چگونه خداوند می‌فرماید آن روز عرش پروردگارت را هشت فرشته بر فراز همه‌ی آن‌ها حمل می‌کنند!. (الحاقه/۱۷). و شما گفتی خدا عرش و آسمانها و زمین را حمل می‌کند». حضرت فرمود: «همانا خدای تعالی عرش را از چهار نور آفرید؛ نور سرخی که هر سرخی از آن سرخی گرفت و نور سبزی که هر سبزی از آن سبزی یافت و نور زردی که هر زردی از آن زردی گرفت و نور سفیدی که از آن سفید شد و آن دانشی است که خدا به حاملین عطا فرموده است و آن نوریست از علم او. پس کسانی که عرش را حمل کنند دانشمندانی هستند که خدا علم خود را به آن‌ها عطا فرموده و آنچه خدا در ملکوتش آفریده و به برگزیدگان و خلیلش ابراهیم (علیه السلام) نموده از این چهار نور بیرون نیست که فرموده است: وَ کَذلِکَ نُرِی إِبْراهِیمَ مَلَکُوتَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ لِیَکُونَ مِنَ المُوقِنِینَ چگونه ممکن است حاملین عرش خدا را حمل کنند با آنکه به سبب زندگی او دل‌های ایشان زنده گشته و به سبب نور او به معرفتش راهنمایی شده‌اند».
الباقر (علیه السلام)- کُشِطَتْ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ حَتَّی نَظَرَ إِلَی السَّمَاءِ السَّابِعَهًِْ وَ مَا فِیهَا وَ الْأَرَضِینَ السَّبْعِ حَتَّی نَظَرَ إِلَیْهِنَّ وَ مَا فِیهِنَّ وَ فُعِلَ بِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) کَمَا فُعِلَ بِإِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) وَ إِنِّی لَأَرَی صَاحِبَکُمْ قَدْ فُعِلَ بِهِ مِثْلُ ذَلِکَ.
امام باقر (علیه السلام)- آسمان های هفت‌گانه برای وی از جا کنده شد تا اینکه آسمان هفتم و آنچه در آن است و همچنین زمین های هفت‌گانه و آنچه در آن است را دید و همین کاری که در مورد ابراهیم (علیه السلام) انجام گرفت، در مورد محمّد (صلی الله علیه و آله) نیز صورت گرفت و من می‌بینم که همین کار در مورد صاحبتان صورت خواهد گرفت.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُسْکَانَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام): کَشَطَ اللَّهُ لِإِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) السَّمَاوَاتِ حَتَّی نَظَرَ إِلَی مَا فَوْقَ الْعَرْشِ وَ کُشِطَتْ لَهُ الْأَرْضُ حَتَّی رَأَی مَا تَحْتَ تُخُومِهَا وَ مَا فَوْقَ الْهَوَاءِ وَ فَعَلَ بِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) مِثْل ذَلِکَ وَ إِنِّی لَأَرَی صَاحِبَکُمْ وَ الْأَئِمَّهًَْ مِنْ بَعْدِهِ قَدْ فَعَلَ بِهِمْ مِثْلَ ذَلِکَ وَ سَأَلَهُ أَبُو بَصِیرٍ هَلْ رَأَی مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) مَلَکُوتَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ کَمَا رَأَی ذَلِکَ إِبْرَاهِیمُ (علیه السلام)؟ قَالَ نَعَمْ وَ صَاحِبُکُمْ {وَ الْأَئِمَّهًُْ (علیهم السلام) مِنْ بَعْدِهِ}.
امام صادق (علیه السلام)- عبدالله‌بن‌مسکان گوید: امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی این آیه: وَ کَذلِکَ نُرِی إِبْراهِیمَ مَلَکُوتَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ. فرمود: «خداوند آسمانها را برای ابراهیم (علیه السلام) گشود تا به ماورای عرش نگاه کند. و زمین را برایش شکافت تا حدّ فاصل میان زمین و هوا را بنگرد. و با محمّد (صلی الله علیه و آله) نیز چنین کرد و من ولیّ شما و ائمه (علیهم السلام) بعد از او را می‌بینم که برای او نیز چنین چیزی رخ می‌دهد». ابوبصیر از امام صادق (علیه السلام) پرسید: «آیا محمّد (صلی الله علیه و آله) مانند ابراهیم (علیه السلام)، ملکوت آسمانها و زمین را دید»؟ فرمود: «آری، و همین‌طور ولیّ شما و ائمه (علیهم السلام) بعد از او نیز می‌بینند».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌بَصِیرٍ عَنْ أَحَدِهِمَا (علیه السلام) قَال:کُشِفَتْ لَهُ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ حَتَّی رَآهَا وَ رَأَی مَا فِیهَا وَ الْعَرْشَ وَ مَنْ عَلَیْهِ قَالَ قُلْتُ فَأُوتِیَ مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) مِثْلَ مَا أُوتِیَ إِبْرَاهِیمُ (علیه السلام) قَالَ نَعَمْ وَ صاحِبُکُمْ هَذَا أَیْضاً.
امام باقر و امام صادق ( ابوبصیرنقل می‌کند: به یکی از آن دو (عرض کردم: «وَ کَذلِکَ نُرِی إِبْراهِیمَ مَلَکُوتَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ. یعنی چه»؟ فرمود: «برای ابراهیم آسمانها و زمین کنار زده شد، تا اینکه آن را و آنچه در آن است و عرش و آنچه بر عرش است، دید». گفتم: «آیا به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) مانند ابراهیم (علیه السلام) داده شد»؟ فرمود: «آری، به همین صاحب شما نیز داده است».
الصّادق (علیه السلام)- کُشِطَ لَهُ عَنِ الْأَرْضِ وَ مَنْ عَلَیْهَا وَ عَنِ السَّمَاءِ وَ مَنْ فِیهَا وَ الْمَلَکِ الَّذِی یَحْمِلُهَا وَ الْعَرْشِ وَ مَنْ عَلَیْهِ، وَ فُعِلَ ذَلِکَ بِرَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام).
امام صادق (علیه السلام)- زمین و آنچه بر روی آن است و آسمان و آنچه در آن است و فرشته‌ای که آن را حمل می‌کند و عرش و آنکه بر روی آن است، از جا کنده شد و همین کار برای رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و امیرمؤمنین (علیه السلام) انجام گرفت.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- یَا عَلِیُّ (علیه السلام) إِنَّ اللَّهَ أَشْهَدَکَ مَعِی سَبْعَ مَوَاطِنَ حَتَّی ذَکَرَ الْمَوْطِنَ الثَّانِیَ أَتَانِی جَبْرَئِیلُ فَأَسْرَی بِی إِلَی السَّمَاءِ فَقَالَ أَیْنَ أَخُوکَ فَقُلْتُ وَدَّعْتُهُ خَلْفِی قَالَ فَقَالَ فَادْعُ اللَّهَ یَأْتِیکَ بِهِ قَالَ فَدَعَوْتُ فَإِذَا أَنْتَ مَعِی فَکُشِطَ لِی عَلَی السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ وَ الْأَرَضِینَ السَّبْعِ حَتَّی رَأَیْتُ سُکَّانَهَا وَ عُمَّارَهَا وَ مَوْضِعَ کُلِّ مَلَکٍ مِنْهَا فَلَمْ أَرَ مِنْ ذَلِکَ شَیْئاً إِلَّا وَ قَدْ رَأَیْتَهُ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- بریده اسلمی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نقل کرد که فرمود: «یا علی (علیه السلام) خداوند تو را با من در هفت محل شاهد و ناظر قرار داد». تا محلّ دوّم را ذکر کرد. فرمود: «جبرئیل مرا به آسمان برد گفت: «برادرت کجاست»؟ گفتم: «او را پشت سر گذاشتم». گفت: «از خدا بخواه او را برایت بیاورد». دعا کردم دیدم تو با من هستی؛ آن وقت پرده از هفت آسمان و هفت زمین برداشته شد به‌طوری‌که ساکنین و مأموران آنجا را مشاهده کردم و هر فرشته‌ای را در محلّ خودش دیدم هرچه من دیدم تو نیز مشاهده کردی».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ اللَّهِ لَقَدْ أَعْطَانِی اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی تِسْعَهًَْ أَشْیَاءَ لَمْ یُعْطِهَا أَحَداً قَبْلِی خَلَا مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) لَقَدْ فُتِحَتْ لِیَ السُّبُلُ وَ عُلِّمْتُ الْأَنْسَابَ وَ أُجْرِیَ لِیَ السَّحَابُ وَ عُلِّمْتُ الْمَنَایَا وَ الْبَلَایَا وَ فَصْلَ الْخِطَابِ وَ لَقَدْ نَظَرْتُ فِی الْمَلَکُوتِ بِإِذْنِ رَبِّی فَمَا غَابَ عَنِّی مَا کَانَ قَبْلِی وَ لَا فَاتَنِی مَا یَکُونُ مِنْ بَعْدِی.
امام علی (علیه السلام)- خدای تبارک‌وتعالی نه چیز را به من عطا کرده که به هیچ‌کس پیش از من جز به پیامبر (صلی الله علیه و آله) نداده است؛ راه‌ها برای من باز است، نژادها را می‌دانم، ابر برای من روانه می‌شود، مرگ‌ها و گرفتاری‌ها را می‌دانم، فصل الخطاب را می‌دانم، به اذن پروردگار به ملکوت نگریستم، هرچه پیش از من بوده و پس از من است به عیان دیدم.
الباقر (علیه السلام)- کُشِطَ لَهُ عَنِ الْأَرْضِ حَتَّی رَآهَا وَ مَنْ فِیهَا وَ عَنِ السَّمَاءِ حَتَّی رَآهَا وَ مَنْ فِیهَا وَ الْمَلَکَ الَّذِی یَحْمِلُهَا وَ الْعَرْشَ وَ مَنْ عَلَیْهِ وَ کَذَلِکَ أُرِیَ صاحِبُکُمْ.
امام باقر (علیه السلام)- خداوند زمین را ازجا کَند تا ابراهیم (علیه السلام)، زمین و آنچه بر روی آن است را ببیند و آسمان را از جای کند تا آن را و موجوداتی که در آن هستند و نیز فرشته‌ای که آن را حمل می‌کند و نیز عرش و آنچه بر روی آن قرار دارد را ببیند. همه‌ی این چیزها به صاحب شما نیز نشان داده شده است.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِنَّ إِبْرَاهِیمَ الْخَلِیلَ (علیه السلام) لَمَّا رُفِعَ فِی الْمَلَکُوتِ وَ ذَلِکَ قَوْلُ رَبِّی وَ کَذلِکَ نُرِی إِبْراهِیمَ مَلَکُوتَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ لِیَکُونَ مِنَ الْمُوقِنِینَ قَوَّی اللَّهُ بَصَرَهُ لَمَّا رَفَعَهُ دُونَ السَّمَاءِ حَتَّی أَبْصَرَ الْأَرْضَ وَ مَنْ عَلَیْهَا ظَاهِرِینَ وَ مُسْتَتِرِین.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- مگر داستان ابراهیم خلیل (علیه السلام) را نشنیده‌ای؟ وقتی خداوند او را به ملکوت آسمانها بلند کرد که این آیه شاهد آن است: وَ کَذلِکَ نُرِی إِبْراهِیمَ مَلَکُوتَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ لِیَکُونَ مِنَ المُوقِنِینَ. دید چشم او قوی شد به‌طوری‌که زمین و آنچه بر روی زمین بود چه پنهان و چه آشکارا می‌دید.
الباقر (علیه السلام)- عَنْ زُرَارَهًَْ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) وَ کَذلِکَ نُرِی إِبْراهِیمَ مَلَکُوتَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ قَالَ أُعْطِیَ بَصَرُهُ مِنَ الْقُوَّهًِْ مَا یَعْدُو السَّمَاوَاتِ فَرَأَی مَا فِیهَا وَ رَأَی الْعَرْشَ وَ مَا فَوْقَهُ وَ رَأَی مَا فِی الْأَرْضِ وَ مَا تَحْتَهَا.
امام باقر (علیه السلام)- زراره نقل می‌کند: امام باقر (علیه السلام) فرمود: «بینایی ابراهیم (علیه السلام) آنقدر زیاد شد که در آسمان نفوذ کرد و آنچه در آن است را دید و عرش و آنچه را بالای آن است و زمین و آنچه زیر آن است را مشاهده کرد».
الباقر (علیه السلام)- عَنْ جَابِرِ بْنِ یَزِیدَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام)، قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ وَ کَذلِکَ نُرِی إِبْراهِیمَ مَلَکُوتَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ لِیَکُونَ مِنَ الْمُوقِنِینَ قَالَ وَ کُنْتُ مُطْرِقاً إِلَی الْأَرْضِ فَرَفَعَ یَدَهُ إِلَی فَوْقُ ثُمَّ قَالَ ارْفَعْ رَأْسَکَ فَرَفَعْتُ رَأْسِی فَنَظَرْتُ إِلَی السَّقْفِ قَدِ انْفَرَجَ حَتَّی خَلَصَ بَصَرِی إِلَی نُورٍ سَاطِعٍ وَ حَارَ بَصَرِی دُونَهُ ثُمَّ قَالَ لِی رَأَی إِبْرَاهِیمُ (علیه السلام) مَلَکُوتَ السَّمَوَاتِ وَ الْأَرْضِ هَکَذَا ثُمَّ قَالَ لِی أَطْرِقْ فَأَطْرَقْتُ ثُمَّ قَالَ ارْفَعْ رَأْسَکَ فَرَفَعْتُ رَأْسِی فَإِذَا السَّقْفُ عَلَی حَالِهِ ثُمَّ أَخَذَ بِیَدِی فَقَامَ وَ أَخْرَجَنِی مِنَ الْبَیْتِ الَّذِی کُنْتُ فِیهِ وَ أَدْخَلَنِی بَیْتاً آخَرَ فَخَلَعَ ثِیَابَهُ الَّتِی کَانَتْ عَلَیْهِ وَ لَبِسَ ثِیَاباً غَیْرَهَا ثُمَّ قَالَ لِی غُضَّ بَصَرَکَ فَغَضَضْتُ بَصَرِی فَقَالَ لَا تَفْتَحْ عَیْنَیْکَ فَلَبِثْتُ سَاعَهًًْ ثُمَّ قَالَ لِی تَدْرِی أَیْنَ أَنْتَ قُلْتُ لَا قَالَ أَنْتَ فِی الظُّلْمَهًِْ چالَّتِی سَلَکَهَا ذُو الْقَرْنَیْنِ فَقُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ أَ تَأْذَنُ لِی أَنْ أَفْتَحَ عَیْنِی فَأَرَاکَ فَقَالَ لِی افْتَحْ فَإِنَّکَ لَا تَرَی شَیْئاً فَفَتَحْتُ عَیْنِی فَإِذَا أَنَا فِی ظُلْمَهًٍْ لَا أُبْصِرُ فِیهَا مَوْضِعَ قَدَمَیَّ ثُمَّ سَارَ قَلِیلًا وَ وَقَفَ فَقَالَ هَلْ تَدْرِی أَیْنَ أَنْتَ فَقُلْتُ لَا أَدْرِی فَقَالَ أَنْتَ وَاقِفٌ عَلَی عَیْنِ الْحَیَاهًِْ الَّتِی شَرِبَ مِنْهَا الْخَضِرُ (علیه السلام) وَ سِرْنَا فَخَرَجْنَا مِنْ ذَلِکَ الْعَالَمِ إِلَی عَالَمٍ آخَرَ فَسَلَکْنَا فِیهِ فَرَأَیْنَا کَهَیْئَهًِْ عَالَمِنَا هَذَا فِی بِنَائِهِ وَ مَسَاکِنِهِ وَ أَهْلِهِ ثُمَّ خَرَجْنَا إِلَی عَالَمٍ ثَالِثٍ کَهَیْئَهًِْ الْأَوَّلِ وَ الثَّانِی حَتَّی وَرَدْنَا عَلَی خَمْسَهًِْ عَوَالِمَ قَالَ ثُمَّ قَالَ لِی هَذِهِ مَلَکُوتُ الْأَرْضِ وَ لَمْ یَرَهَا إِبْرَاهِیمُ (علیه السلام) وَ إِنَّمَا رَأَی مَلَکُوتَ السَّمَاوَاتِ وَ هِیَ اثْنَا عَشَرَ عَالَماً کُلُّ عَالَمٍ کَهَیْئَهًِْ مَا رَأَیْتُ کُلَّمَا مَضَی مِنَّا إِمَامٌ سَکَنَ إِحْدَی هَذِهِ الْعَوَالِمِ حَتَّی یَکُونَ آخِرُهُمُ الْقَائِمَ (عجل الله تعالی فرجه الشریف) فِی عَالَمِنَا الَّذِی نَحْنُ سَاکِنُوهُ ثُمَّ قَالَ لِی غُضَّ بَصَرَکَ ثُمَّ أَخَذَ بِیَدِی فَإِذَا فِی الْبَیْتِ الَّذِی خَرَجْنَا مِنْهُ فَنَزَعَ ذَلِکَ الثِّیَابَ وَ لَبِسَ ثِیَابَهُ الَّتِی کَانَتْ عَلَیْهِ وَ عُدْنَا إِلَی مَجْلِسِنَا فَقُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ کَمْ مَضَی مِنَ النَّهَارِ فَقَالَ ثَلَاثُ سَاعَاتٍ.
امام باقر (علیه السلام)- جابربن‌یزید گوید: از ایشان درباره‌ی این آیه: وَ کَذَلِکَ نُرِی إِبْرَاهِیمَ مَلَکُوتَ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضِ وَ لِیَکُونَ مِنَ المُوقِنِینَ پرسیدم و به زمین نگاه می‌کردم. ایشان دستشان را به‌سوی آسمان گرفتند. و فرمود: «سرت را بالا بگیر». من سرم را بالا بردم و به سقف نگاه کردم، درحالی‌که روزنه‌ای در آن ایجاد شد تا اینکه نگاهم به نوری درخشان افتاد، به‌طوری‌که نمی‌توانستم به آن نگاه کنم. سپس به من فرمود: «ابراهیم (علیه السلام) این‌گونه ملکوت آسمان ها و زمین را مشاهده کرد». پس از آن به من فرمود: «به زمین نگاه کن». این کار را کردم. فرمود: «سرت را بالا بگیر». پس من سرم را بالا گرفتم که ناگهان دیدم سقف درحالت اوّلیّه‌اش می‌باشد». پس از آن دستم را گرفت و مرا از خانه‌ای که در آن بودم خارج کرد و وارد خانه‌ای دیگر کرد، پس لباس هایی را که بر تن داشت در آورد و لباس های دیگری پوشید و به من فرمود: «نگاهت را پایین بینداز». من نگاهم را پایین انداختم. فرمود: «چشمانت را باز نکن». من برای یک ساعت منتظر شدم. سپس فرمود: «آیا می‌دانی الان کجایی»؟ عرض کردم: «خیر». فرمود: «تو در همان ظلمتی قرار داری که ذوالقرنین از آن عبور کرده است». به ایشان عرض کردم: «قربانت گردم، اجازه می‌دهی چشمم را باز کنم تا تو را ببینم»؟ فرمود: «باز کن. تو هیچ چیزی را نخواهی شناخت». چشمانم را باز کردم و ناگهان خود را در تاریکی و ظلمتی دیدم که نمی‌توانستم جلوی پایم را ببینم. سپس کمی راه رفت و ایستاد و فرمود: «تو نزد عین الحیاتی (چشمه زندگانی) ایستاده‌ای که خضر (علیه السلام) از آن نوشیده بود». سپس به راه افتادیم و از آن جهان به جهانی دیگر وارد شدیم و در آن راه رفتیم و جهانی را دیدیم که مانند جهان ما دارای ساختمان ها و خانه ها و مردم بود. سپس به جهان سوّم وارد شدیم که مانند جهان اوّل و دوّم بود. تا اینکه وارد جهان پنجم شدیم، سپس به من فرمود: «این ملکوت زمین است و ابراهیم (علیه السلام) آن را ندیده است. او ملکوت آسمان را دیده بود که از دوازده جهان تشکیل شده است. همه‌ی این جهان ها مانند همین است که دیدی و هرگاه امامی از ما رحلت کند، امامی دیگر در یکی از این عالم ها ساکن می‌شود، تا اینکه آخرین آنان یعنی امام قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در عالمی که ما در آن ساکن هستیم، حضور پیدا می‌کند». سپس به من فرمود: «نگاهت را پایین بینداز». سپس دستم را گرفت و ناگهان خود را در همان خانه‌ای که از آن خارج شده بودیم، یافتیم. آن لباس‌ها را درآورده و لباس های قبلی خود را بر تن پوشید و به مجلس قبلی برگشتیم. به او عرض کردم: «قربانت گردم، چه وقتی از روز گذشته است»؟ فرمود: «سه ساعت».
السّجّاد (علیه السلام)- عَنْ ثَابِتِ بْنِ دِینَارٍ قَالَ سَأَلْتُ زَیْنَ الْعَابِدِینَ عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام) عَنِ اللَّهِ جَلَّ جَلَالُهُ هَلْ یُوصَفُ بِمَکَانٍ؟ فَقَالَ تَعَالَی اللَّهُ عَنْ ذَلِکَ قُلْتُ فَلِمَ أَسْرَی بِنَبِیِّهِ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) إِلَی السَّمَاءِ؟ قَالَ لِیُرِیَهُ مَلَکُوتَ السَّمَاءِ وَ مَا فِیهَا مِنْ عَجَائِبِ صُنْعِهِ وَ بَدَائِعِ خَلْقِهِ قُلْتُ فَقَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ ثُمَّ دَنا فَتَدَلَّی فَکانَ قابَ قَوْسَیْنِ أَوْ أَدْنی قَالَ ذَاکَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) دَنَا مِنْ حُجُبِ النُّورِ فَرَأَی مَلَکُوتَ السَّمَاوَاتِ ثُمَّ تَدَلَّی (صلی الله علیه و آله) فَنَظَرَ مِنْ تَحْتِهِ إِلَی مَلَکُوتِ الْأَرْضِ حَتَّی ظَنَّ أَنَّهُ فِی الْقُرْبِ مِنَ الْأَرْضِ کَقَابِ قَوْسَیْنِ أَوْ أَدْنَی.
امام سجّاد (علیه السلام)- ثابت‌بن‌دینار گوید: از امام سجّاد (علیه السلام) سؤال کردم: «آیا خداوند عزّوجلّ موصوف به مکان می‌شود یعنی آیا می‌توانیم بگوییم: در مکانی هست»؟ حضرت فرمود: «خدا منزّه از آن است». عرض کردم: «پس برای چه پیامبرش (صلی الله علیه و آله) را به آسمان سیر داد»؟ حضرت فرمود: «تا به او ملکوت آسمانها و مصنوعات عجیب و مخلوقات بدیعش را نشان دهد». عرض کردم: «مقصود و مراد از این کلام الهی چیست که می‌فرماید: سپس نزدیک‌تر و نزدیک‌تر شد. تا آنکه فاصله‌ی او [با پیامبر (صلی الله علیه و آله)] به‌اندازه‌ی فاصله‌ی دو کمان یا کمتر بود. (نجم/۹۸)». حضرت فرمود: «مقصود از فاعل دَنا رسول خدا (صلی الله علیه و آله) است چه آنکه آن حضرت نزدیک به حجاب‌های نور شده و ملکوت آسمانها را دید سپس سرازیر شده و از پایین به ملکوت زمین نگریسته به قدری خود را نزدیک زمین دید که گویا به‌اندازه‌ی فاصله‌ی دو کمان یا کمتر. (نجم/۹) بود. یعنی خود را به نزدیکی دو کمان یا نزدیک‌تر از آن نسبت به زمین مشاهده فرمود.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- لَوْ لَا أَنَّ الشَّیَاطِینَ یَحُومُونَ حَوْلَ قَلْبِ ابْنِ آدَمَ (علیه السلام) لَنَظَرَ إِلَی الْمَلَکُوتِ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- اگر نبود که شیطان‌ها در اطراف قلب فرزند آدم می‌گردند، [فرزند آدم (علیه السلام)] به ملکوت نگاه می‌کرد.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- طُوبَی لِلْمَسَاکِینِ بِالصَّبْرِ وَ هُمُ الَّذِینَ یَرَوْنَ مَلَکُوتَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- خوشا به حال نیازمندانی که صبر می‌کنند، و آن‌ها کسانی هستند که ملکوت آسمانها و زمین را مشاهده می‌کنند.